Farmers Schemes: केंद्र सरकारने शेतकऱ्यांसाठी मंजूर केल्या ७ मोठ्या योजना, सविस्तर वाचा

Farmers Schemes: नवी दिल्‍ली, २ सप्‍टेंबर २०२४ – पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली केंद्रीय मंत्रिमंडळाने आज शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारण्यासाठी आणि त्यांच्या उत्पन्नात वाढ करण्यासाठी एकूण १४,२३५.३० कोटी रुपये खर्चाच्या सात प्रमुख Farmers Schemes योजनांना मंजुरी दिली. या योजनांचा उद्देश शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारण्यास आणि त्यांच्या आर्थिक स्थितीला मजबूत करण्यास आहे.

डिजिटल कृषी अभियान (Digital Agriculture Mission)

डिजिटल कृषी अभियान (Digital Agriculture Mission) हा तंत्रज्ञानाच्या मदतीने शेतकऱ्यांचे जीवन सुधारण्याचा प्रयत्न करतो. या अभियानाच्या एकूण खर्चात २,८१७ कोटी रुपये दिले गेले आहेत. या अभियानात दोन मुख्य स्तंभ आहेत:

ऍग्री स्टॅक (Agri Stack)

• शेतकरी नोंदणी (Farmers Registry): शेतकऱ्यांची माहिती संकलित करणे.
• गाव भू-अभिलेख नोंदणी (Village Land Maps Registry): गावातील जमीन संबंधित माहिती.
• पीक पेरणी नोंदणी (Crop Sown Registry): पिकांचे नोंदणी डेटा.

हे हि वाचा: Namo Shetkari Yojana 4th Installment Date 2024: 2 हजार कोटी मंजूर, तारीख जाहीर

कृषी निर्णय समर्थन प्रणाली (Krishi Decision Support System)

• भौगोलिक डेटा (Geospatial Data): पिकांच्या वाढीसाठी आवश्यक भौगोलिक माहिती.
• दुष्काळ/पूर निरीक्षण (Drought/Flood Monitoring): पर्यावरणीय बदलांची निगराणी.
• हवामान/उपग्रह डेटा (Weather/Satellite Data): हवामान बदलांची माहिती.
• भूजल/जल उपलब्धता डेटा (Groundwater/Water Availability Data): पाण्याची उपलब्धता मोजणे.
• पीक उत्पादन आणि विम्यासाठी प्रतिमानीकरण (Modelling for Crop Yield and Insurance): उत्पादनाचे अंदाज.

या अभियानात आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून डिजिटल पीक अंदाज (Digital Crop Estimation), डिजिटल उत्पन्न प्रतिमानीकरण (Digital Yield Modelling), आणि कृषी कर्जासाठी संपर्क व्यवस्था (Connect for Crop Loan) यांचा समावेश आहे.

अन्न आणि पोषण सुरक्षेसाठी पीक विज्ञान (Crop Science for Food and Nutritional Security)

या योजनेंतर्गत ३,९७९ कोटी रुपये खर्च करून शेतकऱ्यांना हवामानातील बदलांना अनुकूल बनविणे आणि २०४७ पर्यंत अन्न सुरक्षा सुनिश्चित करणे हे उद्दिष्ट आहे. या Farmers Schemes योजनांचे प्रमुख घटक:

• संशोधन आणि शिक्षण (Research and Education): नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर करून संशोधन.
• वनस्पती अनुवांशिक संसाधन व्यवस्थापन (Plant Genetic Resource Management): पिकांच्या अनुवांशिक गुणांची माहिती.
• अन्न आणि चारा पिकांसाठी अनुवांशिक सुधारणा (Genetic Improvement for Food and Fodder Crop): पिकांच्या गुणवत्तेत सुधारणा.
• कडधान्य आणि तेलबिया पीकातील सुधारणा (Pulse and Oilseed Crop Improvement): विशेष पिकांच्या विकासासाठी उपाययोजना.
• विवरण आणि लघु वर्णन (Research on Insects, Microbes, Pollinators): कीटक, सूक्ष्मजंतू, आणि परागकणांवर संशोधन.

कृषी शिक्षण, व्यवस्थापन आणि सामाजिक शास्त्रांचे बळकटीकरण (Strengthening Agricultural Education, Management and Social Sciences)

कृषी शिक्षण आणि व्यवस्थापनासाठी २,२९१ कोटी रुपये खर्च करून शेतकरी आणि संशोधकांना सध्याच्या आव्हानांसाठी तयार करणे हा या योजनांचा मुख्य उद्देश आहे. यामध्ये:

• कृषी संशोधन आणि शिक्षणाचे आधुनिकीकरण (Modernising Agri Research and Education): नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर.
• नवीन शैक्षणिक धोरण २०२० च्या अनुषंगाने (In Line with New Education Policy 2020): शैक्षणिक सुधारणा.
• नैसर्गिक शेती आणि हवामान अनुकूलतेचा समावेश (Natural Farming and Climate Resilience): पर्यावरणास अनुकूल तंत्रज्ञान.

शाश्वत पशुधन आरोग्य आणि उत्पादन (Sustainable Livestock Health and Production)

या योजनेंतर्गत १,७०२ कोटी रुपये खर्च करून पशुधन आणि दुग्धव्यवसायातून शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवणे हे उद्दिष्ट आहे. यामध्ये:

• पशु आरोग्य व्यवस्थापन आणि पशुवैद्यकीय शिक्षण (Animal Health Management and Veterinary Education): पशुधन आरोग्य सुधारणा.
• दुग्ध उत्पादन आणि तंत्रज्ञान विकास (Dairy Production and Technology Development): दुग्ध उत्पादनात सुधारणा.
• पशु अनुवांशिक संसाधन व्यवस्थापन (Animal Genetic Resource Management): पशुधनाच्या आनुवंशिक गुणवत्तेचा विकास.
• प्राण्यांचे पोषण आणि लहान रवंथ निर्मिती आणि विकास (Animal Nutrition and Small Ruminant Production and Development): प्राण्यांचे पोषण सुधारणा.

फलोत्पादनाचा शाश्वत विकास (Sustainable Development of Horticulture)

११२९.३० कोटी रुपयांच्या खर्चाने फलोत्पादनातून शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्याची योजना आहे. यामध्ये:

• उष्णकटिबंधीय, उप-उष्णकटिबंधीय आणि समशीतोष्ण बागायती पिके (Tropical, Sub-Tropical and Temperate Horticulture Crops): विविध प्रकारच्या पिकांची वाढ.
• मूळ, कंद, कंदाकृती आणि शुष्क पिके (Root, Tuber, Bulbous and Arid Crops): विविध प्रकारच्या पिकांचे व्यवस्थापन.
• भाजीपाला, फुलशेती आणि मशरूम पिके (Vegetable, Floriculture, and Mushroom Crops): विविध उत्पादनांचे व्यवस्थापन.
• वृक्षारोपण, मसाले, औषधी आणि सुगंधी वनस्पती (Plantation, Spices, Medicinal, and Aromatic Plants): विविध वनस्पतींची वाढ.

कृषी विज्ञान केंद्राचे बळकटीकरण (Strengthening of Krishi Vigyan Kendra)

या योजनेत १,२०२ कोटी रुपये खर्च करून कृषी विज्ञान केंद्रे सशक्त करण्याचा उद्देश आहे.

हे हि वाचा: Ladki Bahin Yojana Form Status Pending: तुमचा पण लाडकी बहीण योजनेचा फॉर्म पेंडिंग? मग हे वाचा

नैसर्गिक संसाधन व्यवस्थापन (Natural Resource Management)

१,११५ कोटी रुपयांच्या खर्चाने नैसर्गिक संसाधनांचे व्यवस्थापन सुधारण्यात येईल.

या Farmers Schemes योजनांच्या अंमलबजावणीने शेतकऱ्यांचे जीवनमान आणि उपजीविका सुधारण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात मदत होईल, असे सरकारने सांगितले आहे. Farmers Schemes यामुळे कृषी क्षेत्रातील विविध समस्यांचे निराकरण होईल आणि शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती मजबूत होईल.

Ladki Bahin Yojana Next Installment Date: दुसऱ्या टप्प्यात 50 लाख महिलांना लाभ, तारीख पहा